โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ (Japanese encephalitis: JE)

โรคนี้เกิดจากเชื้อไวรัสในตระกูล Flavivirus มีม้าและคนเป็นโฮสต์สุดท้าย (Dead end host) คือถ้าเป็นแล้วจะไม่ถ่ายทอดให้กับสัตว์ตัวอื่นที่อยู่ข้างเคียง (No lateral transmission) 

อาการของโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ

ม้าที่ได้รับเชื้อ JE จะแสดงอาการทางระบบประสาทเป็นหลัก โดยเชื้อจะเข้าไปโจมตีที่ระบบประสาทส่วนกลาง ทำให้ม้าปวดศีรษะอย่างรุนแรงและเอาหัวกระแทกกับผนังคอก (Head pressing) และในม้าบางตัวจะตาบอด (Blindness) ด้วย

การติดต่อของโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ

โรคนี้จะไม่ติดต่อจากม้าตัวที่เป็นไปยังตัวข้างเคียง คือเป็นแล้วก็จะแสดงอาการของโรค และป่วยอยู่แค่ตัวที่ได้รับเชื้อจากพาหะเท่านั้น พาหะนำโรคในที่นี้ได้แก่ หมู ค้างคาว และนกน้ำ เป็นต้น โดยเชื้อจะติดต่อในพาหะโดยยุง และม้าจะรับเชื้อจากพาหะโดยตรง หรือผ่านจากยุงที่ไปกัดพาหะแล้วไปกัดม้า (แต่ถ้ายุงกัดม้าที่เป็นโรคนี้ แล้วไปกัดม้าอีกตัวนึง จะไม่เกิดการติดต่อ เพราะม้าเป็นโฮสต์สุดท้ายที่เรียกว่า Dead end host)

การตรวจโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ

วิธีที่ดีที่สุดในการตรวจโรคนี้คือวิธี Polymerase chain reaction; PCR โดยตรวจจากน้ำไขสันหลัง (Cerebrospinal fluid: CSF) และควรส่งห้องปฏิบัติการทางสัตวแพทย์โดยเฉพาะ เพราะหากส่งตรวจ JE ในห้องปฏิบัติการสำหรับคน ทางห้องปฏิบัติการคนจะตรวจแค่ว่าเป็นเชื้อในกลุ่ม Flavivisus หรือไม่เท่านั้น แต่ไม่ได้ตรวจจำเพาะเจาะจงว่าเป็นเชื้อ Japanese encephalitis ผลตรวจจากห้องปฏิบัติการคนจึงมักออกมาเป็นผลบวกปลอมที่เรียกว่า False positive คือตรวจแล้วได้ผลบวก แต่เชื้อที่พบนั้นอาจไม่ใช่ Japanese encephalitis ก็ได้ จึงไม่มีความน่าเชื่อถือ ควรส่งห้องปฏิบัติการทางสัตวแพทย์เท่านั้น

การป้องกันโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ

การป้องกันโรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบที่ดีที่สุดคือการทำวัคซีน และลดพาหะนำโรคต่างๆ